„Stanisław Stomma to nie tylko polityk, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli środowiska polskich intelektualistów katolickich, ale także bardzo aktywny publicysta, który zadebiutował już w 1931 r. na łamach wileńskiego „Słowa” i tworzył do początku XXI w. Jego publicystyka ma charakter ponadczasowy; bazując na historii Polski i uniwersalnych wartościach, jest użyteczna zarówno dla teoretyków polityki, jak i dla jej praktyków, również dla wszystkich zainteresowanych wyborami ideowymi katolików świeckich nie tylko ubiegłego stulecia. To też własne drogi myśli politycznej, oryginalne poglądy i idee, a przede wszystkim realizm polityczny. Kierując się swoją wiedzą i wyznawanymi wartościami, poszukiwał zawsze „mądrości etapu”.
Z dzisiejszej perspektywy przywołanie ideałów Stommy wydaje się istotne. Polska refleksja i praktyka polityczna nadal cierpią na niezwykle głęboki deficyt racjonalizmu, szerszej analizy i poważnej debaty. Z tej perspektywy przywołanie jego bogatej publicystyki, sięgnięcie choćby do wzorców refleksji historycznej i geopolitycznej jest bardzo wartościowe. Całość 3-tomowego wydania tworzy zbiór wybitnej publicystyki, pasjonującą, obejmującą trzy okresy polskiej historii opowieść o polityce, historii i kulturze. Stanowi to oczywiście świadectwo czasu, ale ze względu na poruszanie się w świecie wartości uniwersalnych, myśli katolickiej i humanizmu posiada ogromną wartość ponadczasową – buduje polską tożsamość kulturową i myśl polityczną w wielu aspektach, zarówno konserwatywnych, chrześcijańsko-demokratycznych, jak i liberalnych”.
Radosław Ptaszyński
„Edycja, opatrzona cennymi przypisami, spełnia wszelkie wymogi profesjonalnego warsztatu historyka. Jest owocem prawdziwie benedyktyńskiego trudu, wielkiej staranności i pieczołowitości. Zasługuje na podziw oraz na udostępnienie w możliwie najszerszym obiegu. Zwłaszcza dla młodych pokoleń stanowi wartość bezcenną, świadczącą o ciągłości polskiej tradycji”.
prof. dr. hab Andrzej Romanowski
„Radosław Ptaszyński złożył obszerny wybór zawierający najważniejsze wystąpienia publicystyczne Stanisława Stommy, poprzedzony bardzo kompetentnym i wnikliwym wstępem. […] Ukazuje on rozwój myśli, koncepcji, zmianę sposobu argumentowania, pozwala rozpatrywać teksty na tle zmieniających się epok”.
dr. hab. Andrzej Friszke
Radosław Ptaszyński – politolog, socjolog, historyk; adiunkt w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego; pracownik Ośrodka Badań Biograficznych US, sekretarz redakcji Polish Biographical Studies; członek zarządu Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Szczecinie; członek Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej. Opublikował m.in.: Wojskowy Sąd Rejonowy i Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Szczecinie w latach 1946-1955, Szczecin 2010; Jacky Jean Etienne Challot przyjaciel Solidarności, Warszawa 2013. Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy - aktywność - myśl. Studia i szkice (współred.), Toruń 2014.
Pierwszy tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy obejmuje okres, którego ramy wyznacza debiut publicystyczny w 1931 r. i druga wojna światowa. To czas, w którym młody działacz Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie”, publicysta wileńskiego pisma „PAX” „Głosu Narodu”, „Polityki” i „Kuriera Wileńskiego” kształtuje swoje poglądy i osobowość, poszukuje ideowych źródeł. Jest publicystą katolickim, o tyle interesującym, że znajdujemy w jego tekstach i społeczną wrażliwość, i „zezowanie na prawo”. Nie brakuje w nich również charakterystycznego dla Stommy myślenia geopolitycznego.
Drugi tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy prezentuje publicystykę z lat 1946–1975. To okres, w którym rodziła się koncepcja minimalizmu, jako odpowiedzi na budowany nad Wisłą system totalitarny typu stalinowskiego, ale zakończony procesem „odwilży” i przełomu Października 1956 r. W tym też czasie powstawać będzie neopozytywizm jako praktyka funkcjonowania politycznego niezależnych katolików świeckich w zmienionych warunkach politycznych. To także czas obejmujący 20 lat bezpośredniej działalności politycznej w sejmie PRL.
Trzeci tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy to teksty powstałe w latach 1976–2003. Cezurę początkową wyznacza kryzys związany z wprowadzeniem poprawek do Konstytucji PRL i zakończenie okresu posłowania Stommy. Kolejne lata to wzmożenie działalności publicystycznej katolickiego intelektualisty, który pozostał aktywny pisarsko i politycznie również po 1989 r., aż do późnej starości zabierając głos w najistotniejszych sprawach polskiej polityki wewnętrznej i zagranicznej.
